گزارش کاراموزی اداره برق استان زنجان
| دسته بندی | کارآموزی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 207 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 55 |
گزارش کاراموزی اداره برق استان زنجان در 55 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست
عنوان صفحه
تاریخچه تاسیس شرکت توزیع نیروی برق استان زنجان 1
فرایند عمل در سیستم حسابداری شرکت برق استان زنجان 2
پارامترهای مهم در طراحی پست ها و انتخاب تجهیزات 4
هماهنگی عایقی 6
شین و شینه بندی 7
فواصل زمین کردن نقطه نوترال و سیستم زمین 9
هدف از ایجاد یک سیستم زمین 10
بررسی ولتاژهای مجازی برای ایمنی در پست 11
برقگیر 13
ترانسفورماتور 15
ترانسفورماتور ولتاژ 18
رله های جهت دار برای خطاهای زمین 22
سیستم حفاظتی خطای عملکرد کلید 25
حفاظت ترانسفورماتور 27
اعتبار 34
تهیه وتصویب بودجه 35
اجرای بودجه 37
حسابداری انبار 38
نوع محاسبه قیمت کالاها 43
پیش بینی موجودی 44
دفتر داری 49
حسابداری تاسیسات 50
حساب تاسیسات برق مشغول به کار101 53
برکناری تاسیسات 54
تاریخچه تاسیس شرکت توزیع نیروی برق استان زنجان :
شرکت توزیع نیروی برق استان زنجان در تاریخ 1/1/1372 با101 مگاوات پیک بار و136259 مشترک عملا از شرکت برق منطقه ای زنجان منفک گردیده و در حال حاضر دارای 16شهر ، 16 بخش و46 دهستان می باشد که در سال85 با3/376 مگاوات پیک بار 253342 مشترک وتعداد 4844 پست هوایی وزمینی با قدرتی حدود 872 مگا ولت امپر وبا 6591 کیلومتر طول شبکه 20 کیلو ولت هوایی و زمینی وبا 4444 کیلومتر طول شبکه فشار ضعیف هوایی وزمینی و904روستای برقدار خود ادامه می دهد
وضعیت تامین برق شهرستان زنجان :
اولین نیروگاه زنجان درسال1320 توسط بخش خصوصی شرکت سهامی برق خمسه با یک دستگاه دیزل ژنراتور 115 اسب بخار اغاز بکار نمودو به تدریج 4 دستگاه دیگر با قدرتهای 90 ، 575 ، 630 ، 1200 اسب بخار به نیروگاه اضافه ومورد بهره برداری قرار گرفت وبالاخره در سال 1348 تاسیسات فوق تحویل برق تهران شده وبه شبکه سراسری وصل گردید . در حال حاضرشهرستان زنجان دارای 1718 پست هوایی وزمینی با قدرت حدود 374 مگاولت امپروحدود1722 کیلومتر طول شبکه KV20 هوایی وزمینی و1704 کیلومتر طول شبکه ضعیف هوایی وزمینی ، شهرستان ماهنشان دارای 404 پست هوایی وزمینی با قدرتی حدود 37 مگا ولت امپر وحدود 796 کیلومتر طول شبکه KV20 هوایی و زمینی و404 کیلومتر طول شبکه ضعیف هوایی و زمینی ، شهرستان طارم دارای 386 پست هوایی وزمینی با قدرتی حدود 37 مگاولت امپر و حدود 464کیلومتر طول شبکه KV20 هوایی وزمینی و261 کیلومتر طول شبکه ضعیف هوایی وزمینی وشهرستان ایجرود دارای 201 پست هوایی وزمینی با قدرتی حدود 24 مگا ولت امپر وحدود 458 کیلومتر طول شبکه KV20 هوایی وزمینی و225 کیلومتر طول شبکه ضعیف هوایی وزمینی می باشد .
فرایند عمل در سیستم حسابداری شرکت برق استان زنجان :
بودجه شرکت برنامه مالی شرکت است که برای یک سال مالی تهیه وحاوی پیش بینی اقلام درامد وسایرمنابع تامین اعتبار وبراورد هزینه ها برای انجامفعالیت ها ، اجرای طرح ها وعملیاتی است که منجر به حصول هدفهای شرکت می شود .
سال مالی از اول فروردین ماه هر سال شروع ودراخراسفند ماه همان سال پایان می یابد به استثنای سال اول که از تاریخ تشکیل شرکت شروع ودراخراسفندهمان سال خاتمه می یابد .
درامد شرکتها وسایر منابع تامین اعتبار شرکت عبارت است از کلیه وجوه دریافتی مشروحه زیرکه دربودجه شرکت تحت عنوان درامدهاوسایرمنابع منظورمی گردد :
الف) وجوه دریافتی بابت توزیع یا فروش برق
ب) وجوه دریافتی بابت نگهداری شبکه روشنائی معابر یا ابونمان برای نگهداری
تاسیسات برق ( از مشترکین )
ج) وجوه دریافتی از مشترکین بابت حق انشعاب برق وهزینه های نیرورسانی وهزینه مشارکت ( نسبت به سهم بخش توزیع )
د) وجوه دریافتی از سایر منابع
ه) وجوه حاصله از سرمایه گذاری یا مشارکت در سایر شرکتها
و) وجوه حاصله از انجام خدمات فنی برق ( عیب یابی - تعمیرات و...)
4- هزینه های شرکت عبارت است از پرداختهایی که به صورت قطعی به ذینفع درقبال کار ، خرید وتعهد ویا به عنوان کمک وهر عنوان دیگری که دربودجه شرکت منظور شده است صورت می گیرد وبه طور کلی هزینه ها را می توان به 2دسته تقسیم کرد:
الف ) هزینه های جاری
ب) هزینه های سرمایه ای
شاید بتوان مساله تشخیص وتفکیک هزینه های سرمایه ای و جاری را از مهمترین مسائل حسابداری شناخت زیرادراین زمینه قاعده وضابطه روشنی نیست.
در شرکتهای توزیع نیروی برق طبق ایین نامه مالی داخلی خود هزینه ها را به 5
بخش تقسیم نموده اند :
الف) هزینه های خرید
ب) هزینه های توزیع وفروش انرژی
ج ) هزینه های عمومی واداری
چ)هزینه های سرمایه گذاری وتوسعه
ح) هزینه هایی که در اداره نیروگاه های دیزل وگازی محلی یا شبکه های توزیع
بر حسب قرارداد های منعقده انجام می شود .
عبارت است از تعیین وانتخاب کالا وخدمات وسایر پرداختها که تحصیل یا انجام انها برای نیل به هدف های شرکت ضروری است.
پارامترهای مهم در طراحی پست ها و انتخاب تجهیزات:
در طراحی پستها باید پارامترهای مختلفی را در نظر گرفت.چند پارامتر مهم در زیر آمده است.
الف:شرایط محیط:این عوامل نقش مهمی در طراحی ها دارند و عمدتاً عبارتند از:
1.درجه حرارت حداکثر محیط:بطور کلی تحت تأثیر دو درجه حرارت می باشد:
الف:محیط
ب:گرمای حاصل از تحت ولتاژ قرار گرفتن و این دو مقدار باید ثابت باشند.
2.درجه حرارت حداقل:دستگاه باید بتواند در کمترین درجه حرارت محیط کار کند.
3.ارتفاع از سطح دریا:با افزایش ارتفاع چگالی هوا کم شده و مقدار ولتاژ شکست هوا برای یک فاصله مشخص کمتر می شود.
4.مقدار یخ:دستگاهها باید مقاومت مکانیکی در مقابل یخ های زمستان را داشته باشند.
5.سرعت باد:سرعت باد در محل یک پست باید در طراحی تجهیزات و اتصالات مورد توجه قرار گیرد.
6.زلزله:وسایل باید با توجه به اطلاعات در مورد زلزله طراحی شوند و تهیه گردند.
7.مقدار آلودگی هوا:شامل گرد و غبار و املاح موجود در هواست،که برای تعیین سطح ایزولاسیون مورد توجه قرار می گیرد.
8.تعداد صاعقه
ب:اطلاعات الکتریکی مبنا:
1.ولتاژ الکتریکی مبنا: (ولتاژ نامی) و ولتاژ حداکثر کار:
ولتاژ نامی یکی از مشخصه های فنی یک دستگاه و اصلی ترین مشخصه یک پست بوده و ولتاژ نامی عبارتست از ولتاژ دائمی کار یک پست می باشد و به عوامل فنی مختلفی بستگی دارد.
ولتاژ حداکثر کار عبارتست از : حداکثر ولتاژ نامی که امکان بوجود آمدن آن در شرایط عادی وجود داشته باشد.
2.جریان نامی:
عبارتست از جریانی که از یک دستگاه در حالت کار عادی آن عبور می کند.
3.جریان اتصال کوتاه:تعیین جریان اتصال کوتاه در یک پست جهت طراحی آن و انتخاب تجهیزات بسیار مهم است.باید توجه داشت که سطح اتصال کوتاه در یک پست با توجه به تغییرات و با توسعه شبکه تغییر می نماید.و دارای دو اثر حرارتی و اثرات نیروی حاصل ناشی از عبور جریان اتصال کوتاه می باشد.
4.فرکانس:مقدار استاندارد فرکانس 50 و 60 هرتز می باشد که در ایران 50 هرتز است.
5.سیستم اتصال فازها:تولید و انتقال انرژی در شبکه بصورت سه فاز انجام می گیرد و پست های فشار قوی نیز بصورت سه فاز ساخته می شوند جهت سهولت تشخیص فازها از یکدیگر آنها کد گذاری می شوند.
6.سطح ایزولاسیون یا سطح عایقی تجهیزات:
مقدار قدرت تحمل اضافه ولتاژهای دائم و موقتی و زودگذر توسط تجهیزات را سطح عایقی یا سطح ایزولاسیون می گویند.
هماهنگی عایقی:
شامل انتخاب قدرت عایقی برای تجهیزات سیستم است که بتواند در مقابل اضافه ولتاژهای شبکه مقاومت کند، که مقدار تحمل را سطح عایقی یا Bil گیوند و هرچه از نظر سطح عایقی پایین تر باشد مقرون به صرفه تر هستند.اصولاً دو روش برای تعیین سطح عایقی بکار برده می شوند.
1.روش قراردادی 2.روش آماری
که هر کدام دارای روشهای فنی خاص خود می باشند.
دو نوع سطح عایقی موجود می باشد:1.خارجی 2.داخلی
اضافه ولتاژهای بوجود آمده در شبکه معمولاً به سه دسته تقسیم می شوند:
1.بر اثر فرکانس:که سه حالت دارد:
1.اثر فرانتی 2.پدیدة رزونانس 3.اتصالی فاز به زمین
2.ناشی از کلید زنی:در تمام حالات عملکرد کلید بوجود می آید و 2 تا 4 برار ولتاژ نامی می باشد.
3.ناشی از رعد و برق
در هماهنگی عایقی اضافه ولتاژهای فوق اصولاً به علت اینکه آنها تعیین کنندة رنج برقگیرها و همچنین سطوح وسایل حفاظتی هستند در نظر گرفته می شوند.
جهت تأمین سطوح عایقی و انتخاب برقگیر برای هر رنج و هر اندازة ولتاژ خاص استانداردهایی وجود دارد که از آنها جهت طراحی استفاده می گردد که این استانداردها به عوامل مختلفی بستگی دارد.البته ارتفاع نیز سهم مهمی در تعیین سطح عایقی دارد.
شین و شینه بندی:
شینه بندی عبارتست از چگونگی ارتباط الکتریکی فیلدهای مختلف که دارای یک سطح ولتاژند.مثلاً تمام ترانسفورماتورها و هادی های موجود در پست تبدیل که دارای ولتاژ مساوی هستند توسط یک هادی بهم وصل می شوند که این هادی را شین گویند.در روی این شین انرژی مولدها و یا مبدلها و یا هر دو بهم می پیوندند و از روی آن بطور مستقیم و یا پس از تبدیل به مصرف کننده ها و یا نقاط دیگر هدایت می شوند در واقع شین عبارتست از وسیلة جمع و پخش انرژی در واحد زمان.
.رله افت ولتاژ تأخیری:
این رله ولتاژی است که زمان قطع آن تابع اختلاف سطح الکتریکی می باشد و هرچه افت ولتاژ بیشتر باشد زمان قطع کوتاهتر می گردد.رله افت با یک تأخیر زمانی فرمان قطع مدار را می دهد و اگر زمان تأخیر سپری نشده باشد و ولتاژ به حد نرمال برسد از دادن فرمان خودداری می کند.
2.رله افت ولتاژ زمانی:
اصول کار این رله شبیه رله افت ولتاژ تأخیری است با این تفاوت که این مدار به یک عضو زمانی نیز مجهز می باشد.
رلة اضافه ولتاژ:
رله فوق به منظور آزمایش تجهیزات،مدارات حفاظتی تنظیم کننده های ولتاژ،آزمایش ترانسفورماتورها،یکسو کننده ها،کنترل کننده ها و غیره بکار می رود.
طرز کار آن بدین صورت است که:
ولتاژ 100 و 200 بوسیله ترانسفورماتور تبدیل به ولتاژ کوچکتر گردیده و بوسیله یکسو کنندة پل ، یکسو می شود.این ولتاژ یکسو شده به دو مقایسه کنندة ولتاژ اندازه گیری K1 و K2 می رسد.چنانچه سطح ولتاژ از ولتاژ تنظیم بیشتر باشد.مقایسه کنندة K1 عمل نموده و با در نظر گرفتن زمان T،تریگر،سیگنال S که بیان کنندة اولین مرحله حفاظت است،روشن می شود.
و چنانچه ولتاژ به مقدار تنظیمی نرسیده،واحد قطع کنندة I1 عمل می کند و مرحلة دوم حفاظت با قطع کلید انجام می گیرد.
چنانچه ولتاژ از سطح تنظیمی برای مقایسه کنندة K2 بیشتر شود واحد تریگر قطع کنندة I2 عمل کرده و فرمان قطع را صادر می کند برای هر مرحله قطع سیگنالی روشن می شود.می توان عمل Reset را برای هر دو فرمان K1 و K2 انجام داد.
سیستم حفاظتی خطای عملکرد کلید:
در مواقعی که خطا اتفاق می افتد و یکی از حفاظتهای پست عمل می کند گاهی اوقات ممکن است کلید مربوطه به هر علتی ، از قبل پایین بودن فشار روغن،گاز و یا خرابی مکانیزم قطع و وصل و غیره فرمان قطع نگیرد و باز نشود برای پیشگیری از این موضوع سیستم حفاظتی انجام شده و کلیدهای دیگری بلافاصله باز می شوند تا قسمت خطا از سیستم ایزوله گردد.پس هر حفاظتی که تعبیه گردد باید در صورت عمل نکردن یکی از کلیدها،کلیدهای خاص دیگری را باز نماید.
رله وصل مجدد خودکار Auto Reclosing Relay
اکثر اتصال کوتاههایی که بر روی خطوط انتقال بوجود می آید گذرا بوده و پس از مدت کوتاهی از بین می روند بنابراین قطع نمودن این خطوط بطور کامل لازم نبوده و بهتر است فرصت دوباره ای به سیستم داده شود.وصل مجدد سیستمی است که پس از وقوع خطا و باز شدن کلید مربوطه پس از طی مدت کوتاهی کلید را بسته و اگر باز هم خطا بر روی خط بود آنگاه دوباره فرمان باز شدن به کلید داده می شود.
این رله هم یک فاز و هم سه فاز می تواند عمل خود را انجام دهد.رله های وصل مجدد دارای دو زمان می باشند.
1.زمان مرده:زمانی که اتصالی تکفاز با زمین رخ می دهد کلید مربوطه به آن فاز محل اتصال را از مدار خارج می کند.در حین قطع شدن کلید مربوطه فرمان وصل به رله Reclose داده می شود تا اگر احیاناً اتصال کوتاه گذرا بوده باشد قسمت از مدار خارج شده وارد مدار گردد زمانی طول خواهد کشید تا فرمان وصل توسط رله وصل مجدد صادر شود این زمان مربوط به زمان عملکرد کلید،مدت زمان خاموش شدن جرقه که حدود 2 تا 3 سیکل طول می کشد.خنک شدن روغن،زمان شارژ شدن فنرهای مکانیزم عمل کنندة کلیدها می باشد.کل این مدت زمان بین 1 تا 5/1 ثانیه طول می کشد و پس از این مدت زمان است که وصل مجدد توسط رله Reclose داده می شود.این زمان را زمان مرده نامند.
2.زمان فرمان قطع مجدد:
پس از زمان مرده فرمان وصل توسط Reclose داده می شود.حال اگر اتصالی برطرف شده باشد کلید بصورت وصل باقی می ماند و اما اگر اتصالی برطرف نشده باشد پس از یک زمان مشخص که این زمان را بر زمان جابجای روغن در کلید،خارج شدن هوای یونیزاسیون محیط اتصالی و خنک شدن محفظة آرک می باشد رله دیستانس فرمان قطعی سه پل کلید را می دهد.زمان فوق بین 1 إلی 3 ثانیه طول می کشد در این حالت رله وصل مجدد قفل می شود.باید توجه داشت که اگر در این مدت اتصالی قبلی برطرف شده باشند و یک اتصالی جدید رخ داده باشد باز هم رله دیستانس فرمان قطع سه پل کلید را می دهد ولی اگر اتصالی جدید بعد از زمان Reclose باشد عمل وصل مجدد بار دیگر انجام می گیرد.
حفاظت ترانسفورماتور:
برای اینکه به بررسی حفاظت ترانسفورماتور بپردازیم بد نیست که موارد زیر را در نظر بگیریم:
1.ترانسفورماتورهای انتقال دارای دو نوع حفاظت بوده که عبارتند از:
الف:حفاظتهای نصب شده روی بدنه ترانسفورماتور که اصولاً حفاظت کنندة اتصالهای داخلی ترانس بوده که ناشی از اضافه حرارت و یا ایجاد گاز می باشد که این رله ها عبارتند از رله های بوخهلتس،رله درجه حرارت سیم پیچ و رله درجه حرارت روغن که اصولاً این نوع حفاظتها پس از مقدار مشخص عمل می کنند.
ب:حفاظت ترانسفورماتور توسط حفاظت کننده های سریع که اصولاً حفاظت های اصل ترانس می باشند و عبارتند از رله اضافه جریان های زمانی و رله افت امپدانس و رله های اضافه بار کوچک.
2.اتصالهای داخل ترانسفورماتور عبارتند از:
a:اتصال بین سیم پیچهای ترانسفورماتور و زمین
b:اتصال بین سیم پیچهای هر فاز
c:اتصال بین فازها
d:اتصال بین سیم پیچهای فشار ضعیف و فشار قوی.
3.از بین رفتن عایقهای ترانسفورماتور ناشی از عوامل زیر است:
الف:ناشی از افزایش حرارت در عایقها است که بخاطر:
a:روغن ترانسفورماتور نتواند بخوبی به حرکت خود ادامه دهد.
b:کمبود روغن ترانسفورماتور
c:عدم کار سیستم خنک کن ترانسفورماتور
d:از بین رفتن هسته ترانسفورماتور
e:افت فرکانس شبکه
f:عبور جریان اتصالی در مدت طولانی.
G:اضافه بار ممتد و یا زیادتر از حد معقول
H:عدم سرویس بجا و تعویض بموقع ترانسفورماتور
ب:ممکن است عایق بطور ناگهانی و مستقیم از بین رود بخاطر:
a:اضافه ولتاژ
b:نیروهای دینامیکی ناشی از اتصال کوتاه
با توجه به اینکه ترانسفورماتورها مهمترین وسیلة توزیع و انتقال بوده و از نظر اقتصادی نیز بسیار گران می باشد بنابراین لازم است که در نگهداری و حفاظت آن حداکثر کوشش مبذول گردد.بطوری که یک ترانس قدرت بتواند بخوبی کار کند.
گزارش کاراموزی در اداره مالیاتی استان زنجان
| دسته بندی | کارآموزی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 48 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 68 |
گزارش کاراموزی در اداره مالیاتی استان زنجان در 68 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست
عنوان صفحه
مقدمه 1
فصل اول 2
مالیات بر ارزش افزوده : بیم ها و امیدها 3
ضرورت اجرای مالیات بر ارزش افزوده 3
ویژگی های مالیات بر ارزش افزوده 6
مزایای مالیات بر ارزش افزوده 7
ایجاد منبع درآمدی با ثبات و انعطاف پذیر برای دولت 7
پایه مالیاتی گسترده 7
جلوگیری از فرار مالیاتی 8
خنثی بودن 9
تسهیل ورود به پیمان های منطقه ای و جهانی 10
معایب مالیات بر ارزش افزوده 11
آثار تورمی 11
آثار تنازلی 13
هزینه های اجرایی 14
ساختار نرخ های مالیات بر ارزش افزوده 15
معافیت کالاها و خدمات از مالیات بر ارزش افزوده 17
خلاصه و نتیجه گیری 21
فصل دوم 23
آثار اقتصادی مالیات به ارزش افزوده 24
اثر VAT بر قیمت ها 24
اثر VAT بر سرمایه گذاری 32
اثر VAT بر تراز تجاری 35
اعمال میزان صفر 35
رعایت اصل مبدا و یا مقصد 35
ارتباط مالیات بر مصرف و فروش با مالیات بر ارزش افزوده 38
انواع مالیات بر مصرف و فروش 40
مالیات بر عمده فروشی و خرده فروشی 42
مالیات صنعت و تجارت(داد و ستد ) 43
مالیات بر ارزش افزوده 43
مالیات بر مصرف و فروش در ایران 45
Phg نقدی بر مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی 46
رابطه میزان (نرخ ) مالیات با عدالت اجتماعی 47
نرخ مالیات قبل از اصلاح قانون مالیات 49
توجیه اقتصادی اصلاح نرخ مالیاتی 53
دوگانگی بین مالیات بر سود شرکتها و مشارکتهای مدنی 56
دلایل جایگزینی مالیات بر ارزش افزوده به جاتی مالیات بر مصرف و فروش 58
آسیب شناسی نظام مالیاتی 63
میزان دستیابی به نظام مالیاتی به اهداف 64
نقاط ضعف سیستم عاملی 69
بالا بودن وقفه های مالیاتی 70
زیاد بودن معافیت های مالی 71
مدیریت نیروی انسانی 73
ضعف نظام تنبیه و تشویق 74
فصل سوم 78
نتیجه گیری 79
پی نوشت 80
منابع 81
مقدمه
یکی از تعاریفی که می توان از مالیات های مستقیم به عمل آورد عبارت است از پرداخت درصدی از دارایی ها و درآمدهای اشخاص حقیقی و حقوقی با تصویب قانون گذار به دولت برای تامین بخشی از هزینه های آن و هدایت اقتصادی جامعه . از این تعریف می توان دریافت که دولت از وصول مالیات دو هدف را دنبال می کند . اول : تامین مالی بخشی از هزینه های عمومی و دوم : هدایت اقتصادی جامعه که نسبت به هدف اول از اهمیت بیشتری برخوردار است . هر تحلیلگر اقتصادی می داند که یکی از اهداف مهم توسعه اقتصادی در جامعه ایجاد عدالت اجتماعی است و زمانی این عدالت ایجاد خواهد شد که تعدیل ثروت صورت گیرد یعنی فاصله طبقاتی در جامعه کاهش یابد . دولت ها اعمال سیاست های اقتصادی برای رفع ایم معضل نیاز به ابزاربه ابزارهای اقتصادی دارند . یکی از مهم ترین این ابزارها اعمال سیاست های مالیاتی برای تعدیل ثروت است . همان طور که اشاره شد بخش مهم هدف وصول مالیات هدایت اقتصادی جامعه است . یعنی با اعمال سیاست های مناسب مالیاتی می توان فاصله طبقاتی را تا حدودی از بین برد .
مالیات برارزش افزوده :
بیم ها وامیدها
1-ضرورت اجرای مالیات بر ارزش افزوده
از آن جا که مالیات ها یکی از مهم ترین ابزارهای سیاستهای مالی به شمار می آیند، بنابراین دولت ها به منظور تأمین هزینه های خود ملزم به یافتن شیوه های مناسب و جدید در وسعت بخشیدن به منابع مالیاتی خود هستند . گسترش این منابع جدید باید با اهداف کاهش هزینه وصول ، امکان تحقق وسعت پایه مالیاتی ، کاهش فرار مالیاتی ،از بین بردن شکاف میان درآمد مالیاتی بالقوه وبالفعل و... توأم باشد . تحقق اهداف مذکور در مالیات های مستقیم به دلیل گستردگی ، بوروکراسی اداری، هزینه بالای وصول، پیچیدگی امور تشخیص و وصول و... میسر نیست و تعمق در مالیات های غیر مستقیم عاملی در جهت دسترسی به اهداف ذکر شده است . به همین منظور دولتها در جهت تحول نظام مالیاتی وبهبود انواع مالیات های غیر مستقیم تلاشهای فراوانی در جهت ایجاد یک نظام پیشرفته مالیاتی به عمل آورده اند. یکی از آثار مثبت این تحول وضع مالیات بر ارزش افزوده است که به تعبیری می توان آن را نوع تغییر شکل یافته مالیات بر فروش دانست. بنا به تعریف مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات چند مرحله ای است که به کالا ها وخدمات تعلق می گیرد ومنظور از آن اخذ مالیات از اضافه ارزش کالا های تولید شده ویا خدمات ارائه شده در مراحل مختلف تولید و توزیع است. این مالیات مشابه مالیات بر فروش عمومی است که در نهایت توسط مصرف کننده نهایی پرداخت می شود با این تفاوت که در مراحل مختلف تولید وتوزیع ونه فقط در مرحله خرده فروشی، وصول شده ومزایایی در مقایسه با آن دارد (به عبارتی برخی مشکلات مالیات بر فروش را از بین می برد ).
برقراری و اجرای صحیح این نوع مالیات و بهره برداری مطلوب از آن نیازمند شناخت دقیق و رعایت ضوابط والزاماتی در این مورد است . بدهی است موفقیت در استفاده از مالیات بر ارزش افزوده در نظام مالیاتی منوط بر بکارگیری روش های صحیح اجرایی بوده که این امر مهم نیز در ارتباط مستقیم با شرایط اقتصادی،اجتماعی،سیاسی و فرهنگی هر کشور است.
مالیات بر ارزش افزوده به دلیل گستردگی پایه وسهولت در وصول ، افزایش درآمد مالیات دولت را به همراه خواهد داشت.بعلاوه چون طی سال مالی قابل محاسبه و وصول است،به ضرورت ثبات نسبی در درآمد مالیاتی را ممکن می سازد.علاوه بر اینکه این مالیات به سبب ویژگی خاص خود موجب شناسایی کامل هویت اشخاص شاغل در بخش های مختلف اقتصادی و آگاهی از میزان دقیق حجم معاملات به دلیل الزام در صدور فاکتور ،صورت حساب و مدارک مربوط به نقل و انتقالات وجوه بابت فروش کالا و ارائه خدمت می شود،در نتیجه سوء استفاده های مالی و فساد را کاهش داده و نظام تشخیص و وصول مالیات بر درآمد را بهبود می بخشد.
علاوه بر آن مالیات بر ارزش افزوده آثاری را نیز به دنبال خواهد داشت که انعکاس آن می تواند به صورت مثبت ومنفی در جامعه ظاهر شود.از جمله آثار مثبت اجرای آن کنترل در جهت بخشیدن حرکت سرمایه کارایی بالا ،انتظام نظام بازرگانی ،تعادل در تراز پرداختها ،ایجاد تحول ونوآوری در نظام مالیاتی ،تغییر الگوی مصرف و وحدت ویکپارچگی در نظام مالیاتی به منظور ورود به پیمانهای اقتصادی بین المللی را می توان برشمرد. تشدید روند تورمی و نقص عدالت اجتماعی به عنوان آثار منفی این مالیات قابل ذکر هستند البته می توان با گسترش دامنه مالیات به کالاهای لوکس ومحدود کردن آن به کالاهای ضروری از طریق معافیت کالایی یا تفاوت نرخ ها آثار منفی آن را کنترل کرد.در نهایت اجرای این نوع مالیات می تواند گام مثبتی در جهت ایجاد منابع درآمدی بیشتر برای دولت وتغییر وتحول در نظام مالیاتی باشد.
2-ویژگی های مالیات بر ارزش افزوده
با توجه به ویژگی های عمومی میالیات بر ارزش افزوده و نیاز شدید دولت برای اصلاح نظام مالیاتی موجود به منظور افزایش درآمدهای مالیاتی،توجه به امکان اجرای این مالیات از اهمیت خاصی برخوردار است.
مالیات بر ارزش افزوده بر خلاف تصور رایج از ارزش افزوده به دست نمی آید بلکه این مالیات نوعی مالیات بر قیمت فروش است که بار مالیاتی آن بر دوش مصرف کننده نهایی است.این مالیات در سه دهه اخیر به عنوان یک روش جدید مورد عنایت و استفاده بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته است به طوری که بیش از صدوبیست کشور آن را در نظام مالیاتی خود بکار گرفته اند بررسی ویژگی ها و تجارب برخی کشورها در زمینه مالیات بر ارزش افزوده نشان می دهد که اجرای موفقیت آمیز آن به عنوان بخشی از برنامه اصلاح نظام مالیاتی پایه و اساس تأمین رشد مداوم اقتصادی کشور است،به شرط آنکه ملزومات وبسترهای لازم که به دلیل جدید وخاص بودن آن شیوه مالیاتی ضروری هستند،فراهم شوند.دراین نوشتار مزایا ومعایب این مالیات به صورت جداگانه مورد تحلیل قرار می گیرند.امید است سیاستگزاران در زمان تصویب قانون آن دقت لازم را معطوف کرده تا معایب آن به حداقل برسد.
الف) مزایای مالیات بر ارزش افزوده
1-ایجاد منبع درآمدی با ثبات و انعطاف پذیر برای دولت
مالیات بر ارزش افزوده در بسیاری کشورها به عنوان یک منبع درآمدی جدید وباثبات به منظور پوشش مخارج دولت مدنظر قرار گرفته است.چون این ماتلیات از مصرف اخذ شده ومصرف به عنوان بخشی از تولید ناخالص داخلی کمتر دچار نوسان می شود.بنابراین اعمال این مالیات نوعی درآمد ثابت برای دولت ایجاد می کند.همچنین به دلیل اینکه این مالیات بر قیمت جاری اعمال می شود و ایجاد تغییراتی در نرخ آن به سرعت به افزایش یا کاهش درآمد منجر می شودبنابراین به عنوان یک ابزار مالیاتی انعطاف پذیر به هنگام اعمال سیاست های تثبیت اقتصادی می تواند به آسانی مورد استفاده سیاستگزاران قرار گیرد.
-هزینه های اجرایی
یکی از انتقادات دیگر از مالیات بر ارزش افزوده این است که هزینه های اجرایی آن در زمان معرفی به دلیل جدید بودن بسیار زیاد است. این انتقاد در مورد کشورهایی که این مالیات جایگزین مالیات های غیر مستقیم موجود نمی شود به دلیل نیاز به یک تشکیلات اجرایی جدید تشدید می شود. به دلیل جدید بودن این مالیات ، پیچیدگی اجرایی ونیز نیاز به وجود یک نظام مکانیزه ، طبیعی است که در زمان شروع نیاز به صرف هزینه بالا احساس شود ولی نحوه طراحی آن واستفاده از امکانات سایر بخش های مالیاتی ونیزانتخاب تعداد محدود مودیان درمیزان هزینه اولیه بسیار موثر بوده ودرلایحه پیشنهادی دولت تاجای ممکن سعی شده هزینه های اولیه به حداقل برسد0
3. ساختار نرخ های مالیات بر ارزش افزوده
نرخ مالیات می تواند به عنوان ابزار واهرمی برای تحقق اهداف اقتصادی واجتماعی ناشی از وضع مالیات به طور اعم ومالیات بر ارزش افزوده به طور اخص مورد استفاده قرار گیرد. از این دیدگاه نرخ های مالیاتی را می توان در چهار دسته طبقه بندی کرد :
1. نرخ استاندارد 2. نرخ زیر استاندارد 3. نرخ فوق استاندارد 4. نرخ صفر. نرخ استاندارد به نرخ عمومی مالیات بر ارزش افزوده اطلاق می شود که بیشتر کالاها وخدمات تحت این نرخ مشمول مالیات می شوند. نرخ زیر استاندارد کمتر از استاندارد بوده ودر موارد حمایتی اعمال می شود. نرخ فوق استاندارد بالاتر از استاندارد بوده و برای کالاها وخدمات تجملی (لوکس)در نظر گرفته می شود . نرخ صفر به مواردی اطلاق می شود که ضمن مشمول نبودن مالیات بر فروش، مالیات های متعلقه قبلی به خریدهای مودی مشمول نرخ صفر، مسترد می شود. این نرخ معمولا" در مورد صادرکنندگان به کار گرفته می شود. یکی از موضوعات مهم اجرای مالیات بر ارزش افزوده، مسئله تعداد ومیزان نرخ هایی است که بر اساس آنها این مالیات می تواند اعمال شود. تجربه کشورها حاکی از آن است که در زمان شروع،این مالیات با نرخی واحد برای تمامی کالاها و خدمات اعمال شده است. در این حالت اجرای مالیات ساده وآسان می شود و هزینه های اجرایی وصول آن نیز کاهش می یابد.
حدود نرخ مالیات بر ارزش افزوده را میزان نیاز مالی دولت به این مالیات ، شرایط عمومی اقتصاد کشور، سطح درآمدی اقشار آسیب پذیر و اقلام معاف از این مالیات تعیین می کند. با عنایت به این موضوع که مالیات بر ارزش افزوده جایگزین مالیات های غیرمستقیم موجود می شود. بنابراین تعیین میزان نرخ مالیاتی باید به گونه ای باشد که درآمد حاصل از اجرای آن حداقل معادل 5/2 درصد تولید ناخالص داخلی کشور باشد(تجارب برخی کشورهای در حال توسعه نشان می دهد که این درآمد در محدوده 5/8-5/2 درصد است).
اگرچه میزان نرخ مالیاتی از نظر اثر تورمی و درآمدی بسیار اهمیت دارد ولی با توجه به پایه مالیاتی که در ابتدای شروع کشورها در نظر گرفته می شود،میزان نرخ بایستی توجیه کننده درآمد قابل پیش بینی باشد. همچنین در مورد اثرات تورمی به دلیل اینکه بالا رفتن تورم تنها به اثر این مالیات مربوط نیست و اثرات روانی بسیار اهمیت دارد . بنابراین به نظر می رسد اختلاف زیادی بین نرخ 7 و10درصد وجود نداشته ضمن اینکه در میزان درآمد قابل وصول تأثیر بسزایی دارد.
تجارب سایر کشورها از جمله کره جنوبی ، ترکیه، آرژانتین، شیلی، فیلیپین، مراکش، مکزیک، آفریقای جنوبی، پاکستان، اندونزی، بنگلادش، و ونزوئلا نشان می دهد در زمان شروع حداقل استاندارد مورد اعمال 10 درصد بوده است.
4-معافیت کالاها و خدمات از مالیات بر ارزش افزوده
یکی از ویژگی های مالیات بر ارزش افزوده این است که وقتی معافیتی به یک کالا یا خدمت داده می شود آن کالا وخدمت به طور کامل از پرداخت مالیات معاف نیست و با وجود اینکه کالاهای نهایی معاف از مالیات است ، ولی نهاده های تولیدی و از جمله کالاهای سرمایه گذاری که در ساخت کالا مورد استفاده قرار گرفته ،مشمول مالیات قرار می گیرد.به طور مثال محصولات کشاورزی (به عنوان کالای نهایی)ممکن است معاف از مالیات باشند ولی نهاده هایی که در تولید آنها به کار برده می شود از قبیل :کود ،بذر و نهاده های سرمایه ای مثل ساختمان و ماشین آلات، مشمول مالیات بر ارزش افزوده خواهند بود.
وجود معافیت های مالیاتی ، بیشتر به دلیل سهولت در اجرای مالیات اعمال می شود ولی ممکن است ناقص عدالت مالیاتی باشد. مسئله ای که در مورد ساختار معافیت ها در مالیات بر ارزش افزوده مطرح است این است که هرچه تعداد معافیتها بیشتر باشد تولیدکنندگان سعی خواهند کرد کالاهای خود را در ردیف معافیت ها قرار دهند . به این ترتیب پایه مالیاتی بیش از پیش تضعیف خواهد شد.
1-3 . اعمال میزان صفر :
کالاهایی که مشمول میزان صفر قرار می گیرند علاوه بر معافیت مالیاتی ، از اعتبار مالیاتی به میزان مالیات پرداختی بابت نهاده های خریداری شده ، برخوردار هستند. با اعمال میزان صفر برای کالاهای صادراتی قیمت تمام شده این نوع کالاها جهت عرضه در بازارهای بین المللی پایین تر خواهد بود . این راه کار از جمله مشوق هایی است که در اغلب نظام های مالیاتی دنیا کاربرد دارد . در کشورهایی نظیر آرژانتین، اتریش ، یونان و اندونزی جهت حمایت از صادرات کالاها از نرخ صفر استفاده می شود.
2-3 . رعایت اصل مبدأ ویا مقصد :
اجرای مالیات بر ارزش افزوده در مورد واردات و صادرات کالاها از ضوابط خاصی پیروی می کند . در این باره گفتنی است، با توجه به اینکه، بخش قابل توجهی از مصرف داخلی کالاها مربوط به وارداتی است که در کشورهای دیگر تولید می شود و از طرف دیگر برخی از تولیدات داخلی کشور نیز در بازارهای خارجی عرضه می شود، بنابراین ضروری است جایگاه این نوع کالاها در سیستم VAT مشخص شود. پیروی از دو اصل مبدأ ویا مقصد به روشنی می تواند جایگاه واردات و صادرات را در VAT و تأثیر این مالیات بر تراز تجاری را تعیین کند .
در سیستم VAT بر اساس اصل مبدأ ، کلیه کالاها وخدمات تولید شده در داخل کشور اعم از مصرف داخلی وصادراتی مشمول مالیات قرار می گیرد. به عبارت دیگر، چنانچه VAT از اصل مبدأ پیروی کند، صادرات مشمول مالیات و واردات از پرداخت مالیات معاف است . به طور مثال در CVAT با اصل مبدأ ، کلیه کالاهای سرمایه ای وارداتی و تولید داخل از پرداخت مالیات معاف است، ولی به محض صدور، مالیات بر ارزش افزوده آن پرداخت می شود. در سیستم VAT بر اساس اصل مقصد، کلیه کالاهایی که به قصد مصرف به داخل کشور وارد می شود ، مشمول مالیات قرار می گیرد. به این ترتیب، در این روش از محصولات وارداتی ، VAT وصول واز کالاهای صادراتی در صورت اعمال نرخ صفر با پرداخت اعتبار مالیاتی ، VAT حذف می شود. شایان ذکر است در روش CVAT با اصل مقصد، واردات کالاهای سرمایه ای از پرداخت مالیات معاف است. رعایت هر یک از اصول مذکور، مستلزم وجود سیستم تعیین و ارزیابی واقعی قیمت کالاها در مبادی ورودی و خروجی کشور است . با رعایت اصل مقصد ، چنانچه ارزش کالاها کمتر از میزان واقعی اظهار شود ، در این صورت زیان مالیاتی ناشی از آن به مراحل بعدی تولید وتوزیع منتقل می شود ، این امر عدالت مالیاتی وآثار توزیعی VAT را خدشه دار می سازد.
همچنین با رعایت اصل مبدأ، چنان چه ارزش کالاهای صادراتی و مواد به کار رفته در تولید آن ، بیش از رقم واقعی منظور شود، پرداخت غیر واقعی اعتبار مالیاتی مخارج دولت را افزایش خواهد داد. بنابراین ، جهت کاهش چنین مشکلاتی ، قبل از اجرای VAT لازم است سیستم مناسب ارزیابی و شناسایی کالاها در گمرکات و یا در دیگر دستگاه های ذی ربط راه انداری شود.
علاوه بر مطالب اشاره شده ، چنانچه تراز تجاری مثبت باشد در صورت رعایت اصل مبدأ، پایه مالیات ودرآمدهای مالیاتی افزایش وبرعکس در صورت وجود تراز تجاری منفی به جهت افزایش واردات VAT دریافتی کاهش خواهد یافت.همچنین با رعایت اصل مقصد چنانچه تراز تجاری منفی باشد درآمدهای مالیاتی بیشتر خواهد بود.